De Kauw - Verslag van een lezing door Achilles Cools op 22 januari 2009

Vanaf half acht stroomden de mensen binnen en het werd alsmaar drukker. Er moesten zelfs stoelen uit andere zalen worden gehaald. Ik hoorde het gerucht dat er zelfs iemand uit Texel was gekomen. De aankondiging in diverse kranten en met name het interview in het Algemeen Dagblad hebben hun vruchten afgeworpen. Er waren 82 belangstellenden, waar-onder 31 niet-leden.heette iedereen welkom en dit werd beantwoord door een applaus. Achilles Cools zat aan een tafeltje met een glaasje water en de mobiel bij de hand om de tijd in de gaten te houden. Ik dacht wat moet dit worden maar het werd een superavond !!!

De vonk

Van jongs af aan woonde Achilles Cools in de natuur en hebben alle facetten hiervan zijn aandacht getrokken. Hij is beeldend kunstenaar en overal is wel een Kauw in een werkstuk verwerkt. Rond zijn 30e levensjaar ging hij zich toeleggen op de Kauw. Het is begonnen met een jong Kauwtje onder een kerktoren. Dit beestje volgde zijn dochter overal en kwam haar zelfs van school halen. Ze werden verliefd. Dit is de inprent, waardoor deze Kauw zijn dochter als levenspartner ging zien. Ze gingen op zoek naar een partner voor de Kauw en hij heeft meerdere Kauwen opgevangen uit vogelcentra e.d. De Kauw is vermenselijkt en de inprent is er dan moeilijk uit te halen. Achilles Cools heeft rehabilitatieprogramma’s opgezet om de inprent om te draaien. Hij heeft zich verdiept in de soort, leeft nog steeds in het studieterrein en heeft rond zijn zelfgebouwde toren een kolonie van wel 70 paartjes opgebouwd.

Kauw




De kauw

De Kauw is een individu met een sterke persoonlijkheid. Iedere vogel heeft een ander stemgeluid, waardoor Achilles Cools ze ook kan herkennen en bij naam roepen, zoals Roetert en Mozart. Hij haalde hoofdstuk V van het boek. “Ik sprak met Viervoeters, vogels en vissen” van Konrad Lorenz aan. Daarin wordt aangegeven, dat er een hiërarchie bestaat in de kauwenwereld: je hebt een leider, tiran, troonpretendenten en hogere en lagere vogels. Een leider moet lef hebben, bluffen en stoer doen. Dit geldt met name voor de mannen. Deze rangorde is goed te zien rond de nestholte en de voedselplaats. De chiep- en chupceremonie is hierbij belangrijk. De huwelijksmarkt begint in november als de testikels e.d. gaan groeien. Rond de broedholte is het dan een groot spektakel. Vrouwtjes doen niet mee met dit rangordegedrag. Ze kiezen de hoogste mannen en zij zijn dan automatisch gelijkwaardig in rang. Als de man overlijdt is het voor het vrouwtje moeilijk om weer aan de man te komen. Ze moet een weduwnaar of andere man vinden die hoger in rang is.

Voordat ze 1,5 tot 2 jaar zijn experimenteren Kauwen met homofilie, overspel, driehoeksverhoudingen, maar na deze periode is de Kauw strikt monogaam. Ze vliegen en dansen samen. Ze zitten tegen elkaar aangedrukt. De man wordt gekroeld en zit met zijn ogen dicht. De Kauw vertegenwoordigt liefde, genegenheid en rotsvaste liefde.

Communicatie

Door middel van bandopnames en sonogrammen heeft Cools een vocabulaire van 41 basisgeluiden ontdekt. Een klank kan diverse betekenissen hebben.
Kjouw, kjouw, door elkaar roepend betekent: wij vliegen weg of wij vliegen terug.
Kauwen produceren samen diverse contact-, alarm- en signaleringsgeluiden. Blufgeluiden zijn voor de mannen gereserveerd.

Achilles Cools heeft nog diverse levens nodig om de complexe taal e.d. van Kauwen uit te zoeken. De Kauw is een kampioen in imiteren. Hij of zij kan bijvoorbeeld blatende schapen of menselijke woorden nadoen. Ze gebruiken de geluiden ook als wachtwoorden, zoals een groep meeuwen wegjagen door het geluid van de vijand na te doen. Ze hebben dialecten en verschillende roepjes, waardoor een Kauw in Groningen anders klinkt dan in België.
Visuele taal is het verzoenings- of kalmeringssignaal. Het zwarte petje op de kop is om te imponeren (veelal mannetjes onderling). De verliezer draait het zwarte petje weg, zodat de zilveren kap te zien is en toont daarmee zijn zwakheid. Dit plekje op de schedel is zo dun als een papiertje.

Kauwen vechten nauwelijks

Het is vergelijkbaar met de sport schermen. Als iemands zwaard valt steek je niet toe. Dit is bij de Kauw biologisch bepaald. Bij de tortelduif of het schaap werkt dit niet en wordt het wèl vechten.

De Kauw is slim

Achilles Cools heeft veel proeven gedaan naar de intelligentie van de Kauw. Hieruit is gebleken dat zij tot 7 kunnen tellen en veel sneller nog dan mensen. Bovendien kunnen ze zich dingen herinneren en onthouden.
De dagindeling van een Kauw bestaat uit voedsel zoeken, toilet maken en spelen.

Kauwen spelen en maken grapjes

Veelal jonge Kauwen spelen graag, zoals bijvoorbeeld steentjes gooien in een plas water. Kauwen hebben de koepel van het Kremlin gebombardeerd omdat zij dit waarschijnlijk aanzagen voor een plas water. Of ze gaan op de wijzers van de kerkklok zitten en zo de tijd verzetten.

Zoals gezegd heeft Achilles Cools diverse proefjes gedaan met Kauwen. Kijken hoe ze reageren op een beschilderde tuinslang bijvoorbeeld en het is gebleken dat Kauwen bij een zwart bewegend voorwerp collectief alarm gaan slaan. Ook heeft hij een proef gedaan door een spiegel voor een dominant paartje te plaatsen. In het begin werd de spiegel aangevallen en na een tijdje gingen zij gekke bekken trekken voor de spiegel. Ze herkennen zichzelf wel maar hebben geen inzicht in toekomst en verleden.

Kauwen kunnen liegen en bedriegen

Een Kauw ziet een lekker stukje kaas, doet het alarm alsof er een roofvogel in de buurt is, de rest vlucht weg en hij of zij heeft het stukje kaas voor zichzelf.

Vragen

  1. Hoe oud wordt een kauw?
    Een Kauw kan 20-25 jaar oud worden. De oudste Kauw die Achilles Cools heeft gehad is 20 jaar geworden. Vogels die het 1e jaar geslachtsrijp zijn worden minder oud dan vogels die later geslachtsrijp zijn. Vanaf het 2e jaar gaat de Kauw een partner zoeken. Rond augustus zijn de Kauwen zelfstandig. In de ochtenduren volgen ze groepen Kauwen en kunnen dan wel 20 –50 km wegvliegen. Het mannetje vindt de oude kolonie na enkele jaren makkelijker terug. Dit voorkomt inteelt. Jonge Kauwen vliegen verder weg dan oudere vogels.
    De vogels van Achilles Cools worden geringd. In het begin is de Kauw tam en kan hij zo met iemand meevliegen.
  2. Blijven kauwen wel eens vrijgezel?
    Spontaan begon Achilles Cools voor te dragen vanaf bladzijde 129 uit de herdruk “Kauwen in de Spiegel” over de zielige Roetert (hij kwam in de schoorsteen terecht). Roetert betekent Roemrijk maar het bleek een pechvogel. Een onnatuurlijk verleden heeft invloed op een vogel.
  3. Wat is inprent?
    Inprent is een ziekelijke afwijking die door de mens veroorzaakt wordt. Hoe ouder de vogel, hoe moeilijker de inprent.
  4. Kun je Kauwen zindelijk maken?
    Helaas niet.
  5. Waar broeden kauwen?
    Kauwen gebruiken ook wel konijnenholen in de duinen. Maïsvelden zijn in de herfst winterslaapplaatsen en veelal gemengd met Roeken. Tevens zijn er inde winter Kauwen uit noordelijke streken aanwezig . In de lente wordt de broedholte verdedigd. De mannen verwennen de vrouwen, halen eten, voeren het vrouwtje door een voederprikkel. De mannen slapen niet in de broedholte maar in de buurt. Ze zijn overdag waakzaam en dan kan het wel eens voorkomen dat een mannetje een bezoek brengt aan een ander vrouwtje.
  6. Is predatie door Kauwen een probleem?
    In Nederland kent Achilles Cools dit niet, maar de Spaanse Kauwen hebben wel temperament. De Kauw is onder de kraaiachtigen het meest tolerant.
  7. Komt (gedeeltelijk) Albinisme voor?
    Vogels die ouder zijn dan 15 jaar krijgen witte veertjes en dit wordt nog veel erger als ze ouder zijn dan 20 jaar. Dit is een gebrek aan melanine. Witte banen in vleugels van gewoon zwarte vogels kunnen worden veroorzaakt door onjuiste voeding en zijn na de rui verdwenen.
  8. Wanneer zijn Kauwen helemaal zwart?
    Het 1e jaar jeugdkleed zijn de Kauwen zwarter. De zwarte kap komt pas het 2e jaar en de mannetjes hebben een meer zilverkleurige kap. “De mannen mogen dan de kunstenaars zijn, de vrouwen zijn de kunstkenners!!!”
  9. Iemand had gezien dat de schedel van een jonge Kauw door de ouder wordt kaalgeplukt! Is dat normaal?
    Dit klopt inderdaad en dit gebeurt waarschijnlijk uit zindelijkheid en liefde. Het betreft pas uitgevlogen vogels in de periode eind juni/begin juli. Het groeit gelukkig weer aan maar dat duurt even.
  10. Wat is Mobbing-alarm?
    Mobbing-alarm betekent dat een hogere in rang alarm slaat. Het is het verzamelen, roepen, alarmeren. Als een Kauw in gevaar is begint deze te fladderen en dat is voor andere Kauwen een teken dat er een probleem is. De Kauw gebruikt daarbij letterlijk zijn snavel om de vijand aan te wijzen.