Een ochtend knotten…

Wij werken bijna uitsluitend in het gebied Kruiskade/Spookverlaat, in eigendom van Staatsbosbeheer. Dit is een prachtige oude houtkade, vroeger beheerd door boeren ten behoeve van geriefhout, met daaromheen jonge bossen, in de tachtiger jaren van de vorige eeuw aangeplant in het kader van een ruilverkaveling.
De houtkade wordt nog steeds zo beheerd zoals vroeger door de boeren. Oude essen- en elzenstoven worden eens in tien tot vijftien jaar afgezet, wilgen worden geknot. De jonge bossen worden door ons gedund en krijgen een meer natuurlijk aanzien.

"Vroeg op"

We verzamelen altijd tussen 8.30 uur en 8.45 uur op het erf van de boerderij van, Spookverlaat 4 te Hazerswoude. Gemiddeld komen er per knotzaterdag zo’n vijftien tot twintig knotters opdraven. Er wordt kort aangegeven wat die dag de bedoeling is. En daarna: aan de slag! Er wordt gewerkt met diverse soorten zagen, met hiepen, touwen, ladders etc. Een paar specialisten binnen de groep werken zo nu en dan met de motorzaag, om de zwaardere klussen te doen. Het gebruik van de motorzaag proberen we zo veel mogelijk te beperken.
Eigenlijk doet iedereen waar hij of zij (er werken gelukkig in onze groep ook relatief veel vrouwen) het best in is. Er is geen competitiedrang; het samen werken, het plezier en het genieten van de mooie natuur staan voorop.

De stemming in de groep is altijd uitstekend. Je leert elkaar kennen, want er is altijd ruimte om even uit te blazen en voor een praatje. Natuurlijk wordt er ook veel gelachen.

Koffie

Om een uur of tien roept er altijd wel iemand KOFFIE!! Mooie tijd om even te pauzeren. We nuttigen de door ons zelf meegebrachte koffie meestal in ons onderkomen De Zaagbek, en soms –bij een heel grote opkomst- in de stal van de boerderij. Soms heeft één van knotters wat lekkers voor bij de koffie meegenomen voor de hele groep. Lekker.

Na een gezellig koffiekwartiertje gaan we weer aan de slag. De knotters met veel ervaring nemen de nieuwkomers graag onder hun hoede en leggen ze de fijne kneepjes van het vak uit. Veel van die ervaren knotters weten ook veel van de natuur en van de geschiedenis van de streek. Je kunt veel leren tijdens zo’n werkochtend!

Zo om een uur of half één ’s middags is het beste er bij de meesten wel vanaf. De ogen zien nog veel leuke klussen in de natuur, maar de spieren laten merken dat het genoeg is geweest. Tijd voor de lunch. De vereniging trakteert na afloop van iedere knotdag de deelnemers op heerlijke erwtensoep.

Goed voor de natuur!!

Het werken aan de houtkade en in de jonge bossen is niet alleen leuk en gezond, je helpt er ook de natuur een handje mee. Door het regelmatig knotten ontstaat een grotere variëteit in het gebied, waar weer allemaal planten- en dierensoorten van profiteren.
Door telkens een ander deel van de kade te kappen, zijn er allerlei ontwikkelingsfases. Voor essenhakhout, waaruit de Kruiskade grotendeels bestaat, ziet deze ontwikkeling er als volgt uit

• Het eerste jaar na het hakken vormen zich al uitlopers van 1 tot 2 meter lang, maar toch valt er in deze periode nog veel licht op de bodem. Hierdoor kan zich een dichte vegetatie van ruigtekruiden ontwikkelen, met hoog opschietende planten als bramen en fluitenkruid, gewone engelwortel en rietgras. Er komen voornamelijk vogels van ruigten en laag struikgewas voor, zoals kleine karekiet, grasmus en putter.
• In het tweede jaar begint de beplanting al aardig te sluiten. In de open ruimten tussen de stobben kan de ruigtevegetatie zich nog handhaven. In deze fase vestigen zich typische struikvogels als de heggenmus, zwartkop, tuinfluiter en fitis. Vrijwel al deze soorten leven van insecten, spinnen en andere kleine dieren. Juist de jonge ontwikkelingsstadia van hakhout bevatten een grote variatie aan deze prooidieren.
• In het derde en vierde jaar na het knotwerk sluit het kronendak zich geheel, waardoor de ruigtekruiden verdwijnen om plaats te maken voor laagblijvende voorjaarsbloeiers, grassen en mossen. Er vestigen zich nog nieuwe vogelsoorten als spotvogel en braamsluiper, terwijl de dichtheid van andere struikvogels zijn optimum bereikt.
• In de periode van vijf tot tien jaar na het kappen komt de kroonlaag steeds hoger boven de grond te liggen, terwijl de kruid- en moslaag steeds verder afneemt. Hiermee neemt zowel de dichtheid als de soortenrijkdom van de struikvogels af. De meeste soorten kunnen zich langs de randen nog wel met enkele paren handhaven. De plaats van de struikvogels wordt deels ingenomen door bosvogels als de koolmees, pimpelmees, boomkruiper en vink, maar ook door struikvogels die in de eerdere stadia een ondergeschikte rol speelden, zoals de zanglijster en de roodborst.

Uiteindelijk zal essenhakhout zich ontwikkelen tot een opgaand bos. In deze fase verdwijnen de meeste struikvogels. Alleen soorten die foerageren in de kroonlaag en nestelen in struiken, zoals zwartkop en tjiftjaf, kunnen zich handhaven. De plaats van struikvogelsoorten wordt ingenomen door een toenemend aantal bosvogelsoorten. Bovendien neemt de dichtheid van soorten als winterkoning en vooral roodborst sterk toe.

Voor de op de Kruiskade ook in flinke hoeveelheid voorkomende knotwilgen geldt, dat zij door de holtes in de knot (waarin een mengsel van humus met ingewaaid zand en bladeren zorgt voor een uitstekende ondergrond) een prima voedingsbodem bieden voor tal van planten, en bescherming voor veel diersoorten. Onderzoekers hebben maar liefst 109 verschillende soorten planten en varens, 26 soorten mossen, 34 soorten korstmossen en 32 soorten paddestoelen op de knotten van knotwilgen gevonden!!

Een dagje kennis maken?

Van harte welkom! Kom eens een zaterdagochtend meewerken, gewoon om het eens te proberen. Op de activiteitenkalender van de site staan de knotdata van dit seizoen vermeld.

Graag tot ziens op de Kruiskade!

Kort samengevat

• Werken in de frisse lucht: SpookVerlaat / Kruiskade
• Ontspanning in een wijds landschap
• IETS DOEN voor de natuur
• Rijnwoude wordt van u!
• Na afloop: 5 sterren-soep van Bert!
• Aanvang Zaterdagochtend 8:30 of iets later als u dat beter uitkomt...